Jasper Van Papeghem – Zondag 16 oktober stond met stip genoteerd in de agenda van elke wijnliefhebber in België! in het Radisson Blu Hotel in Antwerpen werd de enige echte sommelierwedstrijd in België georganiseerd. De enige echte?

Sta mij toe om dit even heel kort toe te lichten. De laatste jaren is er een wildgroei van verkiezingen van beste sommelier van België door verschillende magazines, websites en verenigingen, maar onder toezicht van de Belgische Sommeliersgilde is dit de enige échte wedstrijd en géén verkiezing. Het is ook de enige internationaal erkende wedstrijd en de titel is sinds kort ook wettelijk beschermd. Je wordt niet verkozen als Beste Sommelier van België maar je moet deze aartsmoeilijke wedstrijd winnen. Als ex-deelnemer en winnaar (na 2 verloren finales) weet ik hoe moeilijk deze wedstrijd is en wat de opofferingen zijn om deze prestigieuze titel binnen te halen.


Het werd een absolute topdag voor de Belgische sommellerie, waarvan hier een vrij uitgebreid verslag.

Kwart, half en finale
Na de kwartfinale, die steeds schriftelijk is, wordt er een selectie gemaakt van kandidaten die door mogen gaan naar de halve finale. Nieuw dit jaar was dat de halve finale en finale op dezelfde dag werden georganiseerd. Dat de lat door de Sommeliersgilde elk jaar hoger gelegd wordt, was duidelijk te merken in de halve finale. De eerste proef van de ochtend bestond uit een aartsmoeilijk theoretisch gedeelte die zowat elke wijnkenner van zijn sokken zou blazen. Tijdens dit theoretische gedeelte werden de kandidaten per drie weggeplukt om een aantal bijkomende proeven en testen af te leggen in verschillende settings.

De nadruk lag dit jaar, zowel in de halve finale als in de finale zelf, op stressbestendigheid, professionaliteit en klantgerichtheid.

In sneltempo moesten ze volgende proeven tot een goed einde te weten brengen: het invullen van een blinde wijnkaart, degustatie van een witte wijn, het herkennen van foto’s over het wijngebeuren, het herkennen van een cocktail, service van witte wijn, een mondelinge proef op snelheid en ten slotte het blind proeven van een rode wijn waar nog extra vragen over gesteld werden. Bijna bij elke proef was er nog een proef in de proef om de kandidaten extra te testen. De nadruk lag dit jaar, zowel in de halve finale als in de finale zelf, op stressbestendigheid, professionaliteit en klantgerichtheid. Wat mij vooral opviel was het algemene niveau van de kandidaten in de halve finale: als dit de toekomst van de Belgische sommellerie is dan mogen we terecht trots zijn op wat er in ons kleine landje gebeurt.

Terwijl de kandidaten konden genieten van een hoogst interessante masterclass over champagne Telmont, begon een uitgebreide equipe met het titanenwerk om het theoretische gedeelte te verbeteren en werden alle punten van alle proeven bij mekaar opgeteld onder het strenge oog van de leden van de Belgische Sommeliersgilde en de externe jury.

En de finalisten zijn …
De finale zelf werd deze keer niet gepresenteerd door de legendarische Andy Debrouwer maar een andere legende van het witte doek: Gene Bervoets.
In een uiterst vlot één-tweetje tussen de voorzitter van de Gilde Kris Lismont en Gene werden de drie finalisten bekend gemaakt. Tot hun eigen grote verbazing werden de eerste twee finalisten op het podium geroepen: Jeno Del Turco (Chalet de la Forêt, Brussel) en Maxime Sanzot (Racines, Floreffe). Na een wat lange pauze werd dan toch de favoriet bij de bookmakers op het podium geroepen: Stéphane Dardenne (L’air du temps, Liernu) die zo voor een vierde keer op het podium stond.


De eerste finale proef was de traditionele champagne proef maar deze keer met een verrassende twist: geen service aan tafel maar wel een wijnbar setting waarbij de kandidaat verschillende champagnes van Telmont moest voorstellen aan twee internationale klanten en naar hun wens twee champagnes serveren. Uiteraard was de voertaal hier het Engels. De moeilijkheidsgraad in deze proef lag bij de keuze van de klant die elk een ander type champagne bestelde. In deze proef scoorden de drie kandidaten zeer goed en was de toon voor een hoogstaande finale gezet.

Blind proeven
De tweede proef was het blind proeven van twee wijnen waarbij uiteraard zo nauwkeurig mogelijk en volgens de ASI standaard geproefd en beschreven moest worden. De kandidaat kreeg ook mee dat er 3 linken dienden gevonden te worden tussen beide wijnen. Vooral Stéphane Dardenne scoorde hier fantastisch: het blind proeven was uiterst minutieus en hij vond zowat alle linken tussen de verschillende wijnen. De andere twee kandidaten (laten we niet vergeten dat dit hun eerste deelname was en enige nervositeit hun wat parten speelde) deden hun uiterste best maar konden helaas de meeste linken niet vinden. Het correcte antwoord? Zowel de witte als de rode wijn kwamen uit Saint-Aubin, waren beide van 2019 en premier cru…

Decanteren
Ook de derde, traditionele, proef werd in een nieuw jasje gestoken: in beperkte tijd moest de kandidaat een fles rode wijn decanteren en volgens de regels van de kunst serveren aan een tafel met legendarische sommeliers. Tijdens de proef stootte één van de gasten ‘per ongeluk’ een glas om en werd er gekeken hoe de sommelier dit tijdens de strakke tijdsperiode oploste.

Fouten op de wijnkaart
No time to waste want de volgende proef stond reeds te wachten: de gevreesde foutieve wijnkaart. Hier moesten de kandidaten, opnieuw onder tijdsdruk, een uitgebreide wijnkaart controleren op fouten. Je zag de jury (die op voorhand de proeven niet kent) zelf discussiëren en proberen deze op te lossen. Een paar voor de hand liggende fouten werden snel gevonden maar het werd zwoegen voor alle kandidaten of weet u wat er fout is met volgende wijn: Sassicaia 1985, DOC Bolgheri?

Veggie en wijn?
Ondertussen had de chef van dienst (Peter Van den Bossche van Brasserie Latem) plaatsgenomen aan tafel voor de volgende proef die even inventief als vernieuwend was: het samen opstellen van een vegetarisch menu en bijpassende dranken. Een groep had namelijk gereserveerd in het restaurant van Peter en wou vegetarisch eten. Ze hadden een aantal ingrediënten opgegeven en wilden graag één saké en één geuze bij het menu. Hier moest de kandidaat dus zelf een aantal gerechten opstellen aan de hand van de gegeven ingrediënten en hierbij de aangepaste dranken voorstellen. Ik hoorde een aantal zeer interessante en creatieve antwoorden die nogmaals het hoge niveau van de kandidaten weerspiegelde. Een sommelier moet van meerdere markten thuis zijn en dat werd hier mooi in de verf gezet.

Wat zat er dan in die zwarte glazen? Duvel, Oude Geuze van 3 Fonteinen, een sherry manzanilla, een London Dry Gin en Cointreau.

Zwarte glazen
De laatste proef is ondertussen ook een klassieker te noemen: het herkennen van verschillende dranken in zwarte glazen. Dit lijkt makkelijk, maar ik daag iedereen eens uit om het thuis zelf te proberen… Je ziet werkelijk niks in die zwarte glazen en je hebt enkel je neus om je laten leiden of misleiden. Hier zag ik een zeer sterke prestatie van alle kandidaten. Wat zat er dan in die zwarte glazen? Duvel, Oude Geuze van 3 Fonteinen, een sherry manzanilla, een London Dry Gin en Cointreau.

Topsport
Dat een finale beste sommelier van België absolute topsport is, was duidelijk te merken aan de gezichten van de kandidaten als ze onder luid applaus eindelijk het podium mochten verlaten. Samen met de winnaar van tien jaar geleden (Steven Wullaert) sloot Gene Bervoets deze finale af door alle proeven nog eens te overlopen met de juiste antwoorden en attitudes. Het tellen van de stemmen kon nu beginnen en het talrijke publiek kon zich laven aan de dranken van de sponsors en uiteraard niet te vergeten de royale porties Imperial Heritage kaviaar. De algemene teneur onder het publiek was dat Stéphane dit jaar zijn favorietenrol ging waarmaken en dat de strijd voor plaats twee en drie ongemeen spannend was. De uiteindelijke uitslag weerspiegelde dit dan ook: Maxime Sanzot kreeg het brons, Jeno Del Turco werd bij zijn eerste deelname direct tweede en het goud ging naar de ancien Stéphane Dardenne die bekroond werd voor het harde werken van de laatste jaren.

Zoals elk jaar werden de kandidaten bedolven onder de prijzen: van reizen naar Zuid-Afrika tot opleidingen, boeken, sloten wijn en kaviaar. Dit jaar werd er ook voor de allereerste keer een prijs uitgereikt voor de beste Belgische sommelier onder de 23 jaar vernoemd naar een absolute legende uit het wijnwezen: Louis Havaux. De prijs Louis Havaux ging oververdiend naar het 19 jarige absolute toptalent (hij is net begonnen aan zijn 7de jaar in HK Ter Duinen) Elizio Masson.


Kunnen we na deze hoogstaande finale een conclusie trekken? Zeker en vast.

Voor het eerst in 15 jaar kon een Waalse kandidaat winnen en we kunnen het bijna een onderonsje noemen want met nog een finalist uit het Waalse en eentje uit het Brusselse stonden er dit jaar geen Vlaamse sommeliers op het podium. Voor de communautaire paarden gaan steigeren: dit heeft niks te maken met het niveau van de Vlaamse kandidaten maar is gewoon de langverwachte inhaalbeweging van de Franstalige kandidaten.


Een andere opvallende conclusie was het jonge deelnemersveld. Veel jonge sommeliers kwamen zich meten met de collega’s, wilden bijleren en zagen dit als een test om verder te groeien als sommelier. Ik denk dat ik voor de volledige gilde mag spreken als ik zeg dat dit ons bijzonder trots maakt. Het doel van de Sommeliersgilde is steeds geweest om een zo hoog mogelijk niveau van Belgische sommeliers samen te brengen en deze naar de internationale standaarden te verheffen.


De toekomst oogt meer dan rooskleurig maar helaas toch ook één zwak puntje: ik vind het bijzonder jammer dat er dit jaar maar één vrouwelijke sommelier aanwezig was: Margaux Baelemans. Ze werkte een imposante halve finale af en stond meer dan haar mannetje maar ergens blijft het toch jammer dat we er niet in slagen om meer vrouwelijke sommeliers te overtuigen om mee te dingen naar deze prestigieuze prijs. Hopelijk kan zij andere dames inspireren om zich volgend jaar toch in te schrijven.

Proficiat aan alle deelnemers, finalisten en uiteraard Stéphane Best Sommelier of Belgium 2022!

tekst Jasper Van Papeghem (alle artikelen van jasper-van-papeghem)
foto’s Peter Entbrouxk ECS