Dat de Belgische schuimwijnen zonder enig probleem kunnen wedijveren met de wereldtop hoeft geen betoog meer. Domeinen zoals Ruffus, Schorpion, Genoelselderen en Chant d’Eole wonnen allemaal al prestigieuze buitenlandse prijzen en je vindt ze ook terug op de kaarten van verschillende Belgische toprestaurants. Toen ik zelf nog als sommelier actief was had ik er verschillende op de kaart staan en serveerde ze ook vaak per glas.
Misschien eerst een kleine anekdote? Een aantal jaar geleden zat ik in de jury voor de Ruinart Trophy waar een aantal schuimwijnen blind gedegusteerd moesten worden. De voltallige jury bestond uit yours truly, Eric Boschman, William Wouters en de twee wijnmakers van Ruinart. Niemand van de jury haalde de Ruffus er uit en iedereen had millésimé blanc de blancs champagne op het proefblad staan. De twee wijnmaaksters konden hun oren niet geloven dat dit buiten Champagne kon gemaakt worden en verdeelden de rest van de fles onder hen…
Sindsdien probeer ik regelmatig de nieuwe Belgische schuimwijnen te proeven en indien mogelijk het domein te bezoeken. Elk jaar komen er nieuwe bij en het moet gezegd worden dat de algemene kwaliteit nog steeds blijft stijgen en dat de lat steeds hoger gelegd wordt.
Vorig jaar al werd ik van mijn sommelier sokken geblazen toen ik op het nieuwe domein Vandersteene de eerste flessen mocht proeven (kleine spoiler: binnenkort schrijf ik hier ook een kort artikel over). Oost-Vlaanderen was misschien de laatste jaren wat de vreemde eend in de bijt met de overweldigende concurrentie uit West-Vlaanderen, Limburg en Wallonië maar de inhaalbeweging is ingezet met alweer een fantastisch nieuw domein: Cruysem.
In de nieuwe fusiegemeente Kruisem aan het begin van de Vlaamse Ardennen werd door Kathy en Bart in 2017 begonnen met de aanplant van een eigen wijngaard om schuimwijn te maken. Ze kozen voor de klassieke champagne druiven pinot noir, pinot meunier en chardonnay aangevuld in 2020 met een beetje pinot blanc.
Ondertussen telt het domein een goede 10 hectare in en rond de fraai gerestaureerde hoeve met proeflokaal, grote kelders en een ultramoderne chai. Ik had de wijnen kort na de persvoorstelling al eens geproefd maar door de grote drukte besloot ik om toch nog eens opnieuw, in klein maar goed gezelschap te proeven. Voor de volledige uitleg, updates en dergelijke verwijs ik je graag door naar de site (www.cruysem.be) maar ik zou liever hier mijn proefnotities delen want dat blijft uiteraard het belangrijkste. Er worden drie cuvées gemaakt op het domein: de cuvée, blanc de blancs en rosé.
Cuvée Cruysem
De instapper, een beetje inspiratieloos Cuvée genoemd, is een binnenkomer van formaat. 68% chardonnay, 17% pinot noir en 15% pinot meunier en 25 maand sur lattes. Vooral dat laatste proef je want laat dit nu vaak het probleem zijn bij veel Belgische wijnboeren. Ik begrijp het economisch belang om snel te bottelen maar onvermijdelijk gaat een deel van de kwaliteit hierbij verloren. De pareling is harder en de wijn vaak wat gefaseerd met een te fruitig karakter.
Niks hiervan bij Cruysem die besloot om zelfs de eerste oogst twee jaar sur lattes te laten rijpen. Voor crémant, cava en de meeste andere schuimwijnen is het minimum 9 maand, champagne is de uitzondering met minimaal 15 maand sur lattes. Behalve dat de pareling fijner wordt treedt er ook een apart proces op dat in het vakjargon ‘autolyse’ heet. Bij autolyse treedt een nieuw proces op waarbij de gistcellen afgebroken worden en zoch omzetten in mannoproteïnen, polysacchariden en er nieuwe aromastoffen worden aangemaakt. In lekentermen vertaalt zich dat naar aroma’s van brioche, boter en gist. De wijn wordt wat ronder, de fruittoetsen zwakken een beetje af maar het belangrijkste hier is dat de wijn complexer en ronder word. Dit alles proef je mooi in de Cuvée (kan er een creatieveling misschien toch eens een andere naam verzinnen?).
Mijn verkorte proefnotitie leest als volgt: aroma’s brioche, boter, pomelmpoes, groene appel, citrus en groene kruiden. In de mond een heel energieke spanning tussen de aangwezige zuren, de lichte rondeur en fijne pareling. Ideaal als aperitief maar kan gerust ook bij salades, geitenkazen en gegrillde vis.
Begrijp mij niet verkeerd, deze wijn behoort tot de absolute top van de blanc de blancs in België maar de Jezuïet in mij zegt mij ‘plus est en vous’…
Blanc de Blancs Cruysem
Ook de Blanc de Blancs (100% chardonnay) rijpt 25 maand sur lattes maar is nog een pak strakker en vineuzer. In de neus vooral wat boter, brioche, licht tropisch fruit, een mooie mineraliteit, karamel en curry. In de mond verrassend strak met vrij hoge zuren (slechts 2 gram dosage dus eigenlijk brut nature) en een mooie lengte. Zeer gastronomische schuimwijn met nog veel potentieel maar ik zou hier durven opteren voor een nog langere rijping sur lattes. Begrijp mij niet verkeerd, deze wijn behoort tot de absolute top van de blanc de blancs in België maar de Jezuïet in mij zegt mij ‘plus est en vous’…
Ideaal bij gegrillde groenten, gegrillde vis of gerechten met kip.
Door de hoge kwaliteit van de verschillende wijnen vergeet ik soms dat we het hier over een absolute nieuwkomer hebben die net haar eerste millésime presenteert.
Rosé Cruysem
Het buitenbeentje van het huis is zonder enige twijfel de rosé (65% pinot meunier, 35% chardonnay). Misschien wat kort door de bocht maar Belgische rosé schuimwijn is bijna altijd uniek. De Belgische wijnwetgeving verbiedt nog steeds het blenden van rode en witte wijn (in tegenstelling tot Champagne) waardoor deze steeds verkregen moet worden uit maceratie (het laten bloeden van de druiven). Men moet dus de blauwe druiven wat laten inweken in het sap (voor de vergisting) om zo het gewenste kleur te verkrijgen. Net daarom zijn deze schuimwijnen altijd iets feller gekleurd. Bij Cruyssem mogen we (net zoals bij Vandersteene trouwens) spreken van een donkerrode rosé. In de neus uiteraard wat aardbei, framboos, veenbes, rabarber en wat kruidige toetsen van kaneel en steranijs. In de mond verfrissend met terug een dominantie van krokant rood fruit en een fijn bittertje die het geheel ondersteunt. De afdronk is vooral fruitgedreven en middellang. Kathy wil hier vooral het fruit bewaren en dat begrijp ik. Ideaal bij vitello tonnato, steak tartare, zalm, tonijn, vegetarische gerechten.
Door de hoge kwaliteit van de verschillende wijnen vergeet ik soms dat we het hier over een absolute nieuwkomer hebben die net haar eerste millésime presenteert. Het totaalplaatje is één woord indrukwekkend. Er is uiteraard altijd nog plaats voor groei en ook hier wordt fors geïnvesteerd door Cruysem. Recent werden er nieuwe vaten aangekocht (waaronder twee van het gerenommeerde huis Bollinger) waarop dit jaar een deeltje van de oogst kan rijpen. De vatstalen die ik mocht proeven waren zelfs als stille wijn ronduit schitterend. Persoonlijk zou ik graag wel eens een blanc de noir van 100% pinot meunier willen proeven van dit domein maar Kathy beloofde mij om hierover nog eens samen te zitten.
Voor meer informatie over het domein, zomerterras en degustatie verwijzen wij jullie graag door naar de website: www.cruysem.be
tekst: Jasper Van Papeghem wijnwijnwijn.be/jasper-van-papeghem
WijnWijnWijn - MAGAZINE 